Trẻ bị trầm cảm có những biểu hiện gì là vấn đề được các bậc phụ huynh quan tâm. Theo đó các dấu hiệu bệnh trầm cảm ở trẻ em thường rất giống với những biểu hiện tâm lý bình thường. Vậy làm sao để nhận ra trẻ đang mắc bệnh trầm cảm để can thiệp sớm? Cùng tìm hiểu qua bài viết dưới đây để có thể nhận biết và phát hiện dấu hiệu của bệnh, sớm đưa trẻ đến thăm khám bác sĩ tâm lý.
Nguyên nhân nào dẫn đến trầm cảm ở trẻ em
Trước khi tìm hiểu trẻ bị trầm cảm có những biểu hiện gì, chúng ta cần biết được nguyên nhân khiến trẻ bị trầm cảm. Trầm cảm ở trẻ có thể có nhiều nguyên nhân khác nhau và thường là sự kết hợp của các yếu tố thể chất, tâm lý và môi trường.
- Yếu tố di truyền: Yếu tố di truyền từ bố mẹ hoặc trong gia đình cũng góp phần làm tăng nguy cơ mắc trầm cảm ở trẻ.
- Thay đổi hooc môn: Sự biến đổi hooc môn trong cơ thể có thể ảnh hưởng đến tâm trạng của trẻ, gây ra trầm cảm.
- Sự mất mát: Trẻ có thể trải qua trải sự mất mát người thân, chia tay cha mẹ, hoặc các sự kiện khác có thể làm ảnh hưởng đến tâm trạng của trẻ.
- Rối loạn tâm thần khác: Một số rối loạn tâm thần khác như lo âu, rối loạn tâm lý, rối loạn học tập,.. cũng góp phần gây ra trầm cảm ở trẻ em.
- Do môi trường sống: Các yếu tố môi trường như xung đột gia đình, bạo lực, quan hệ không tốt giữa cha mẹ cũng dẫn đến trầm cảm ở trẻ.
- Stress và áp lực: Áp lực trong cuộc sống hàng ngày, stress từ việc học, kiểm tra, hoạt động xã hội,… có thể làm tăng nguy cơ trẻ bị trầm cảm.
Lưu ý: Mỗi trẻ sẽ có nguyên nhân khác nhau dẫn đến trầm cảm, và một sự kết hợp của các yếu tố trên có thể ảnh hưởng đến tâm lý của trẻ.
Trẻ bị trầm cảm có những biểu hiện gì đáng chú ý
Dấu hiệu bị trầm cảm ở trẻ em cũng có những đặc điểm khác so với trầm cảm ở người lớn. Dưới đây là những biểu hiện khi trẻ mắc bệnh trầm cảm mà bố mẹ cần cảnh giác.
Khí sắc giảm rõ rệt và dai dẳng
Khí sắc giảm, nét mặt trẻ rất đơn điệu, luôn buồn bã, các nếp nhăn giảm nhiều, thậm chí mất hết nếp nhăn. Tình trạng này khá bền vững do trẻ luôn trong buồn rầu, thất vọng, không hạnh phúc trong thời gian dài. Khí sắc trầm cảm được thể hiện trên nét mặt và trên hành vi của trẻ. Một số trẻ sẽ biểu hiện khó chịu trong người, đau đầu, đau cơ, khớp… Có những trẻ hay cáu gắt, dễ nổi khùng,…
Trẻ không còn hứng thú đối với hầu hết các hoạt động
Trẻ mất hứng thú hoặc không thể tận hưởng các hoạt động mà trước đây trẻ thích. Tất cả những sở thích trước đây của trẻ đều bị ảnh hưởng nặng nề. Ví dụ một đứa trẻ đó từng rất thích ô tô thì nay không còn quan tâm đến món đồ chơi này. Trẻ hết hứng thú với những trò chơi cùng các bạn hay các hoạt động ở trường.
Thay đổi khẩu vị món ăn, ăn ít hoặc sút cân
Sự ngon miệng thường giảm sút khi trẻ bị trầm cảm, nhiều trẻ có cảm giác rằng mình bị ép phải ăn. Trẻ ăn rất ít, thậm chí trong một số trường hợp nặng trẻ sẽ nhịn ăn hoàn toàn. Vì vậy, trẻ mắc bệnh thường sụt cân nhanh chóng, mất cảm giác ngon miệng, không thấy đói mặc dù không ăn gì. Thế nhưng, một số trẻ em lại ăn quá nhiều và dẫn tăng cân.
Trẻ khó ngủ hoặc ngủ nhiều hơn mức bình thường
Mất ngủ ở trẻ em trầm cảm khá phổ biến và đây là một trong những cách nhận biết trẻ bị trầm cảm đơn giản nhất. Trẻ có thể mất ngủ trầm trọng, khó vào giấc ngủ và dễ thức giấc, trong nhiều trường hợp trẻ thường xuyên gặp ác mộng. Thời lượng giấc ngủ của trẻ thấp hơn so với bình thường trên 2 giờ mỗi ngày. Tuy nhiên, có một số trẻ em lại ngủ quá nhiều từ 10 – 12 giờ hoặc hơn mỗi ngày.
Vận động tâm thần chậm chạp
Vận động chậm chạp như nói chậm, vận động cơ thể chậm, tăng khoảng nghỉ trước khi trả lời, giọng nói nhỏ, nội dung nghèo nàn, thậm chí là câm. Đây là một số triệu chứng ức chế vận động hay gặp trong trầm cảm cổ điển. Trẻ em bị trầm cảm có thể nằm trên giường cả ngày mà không làm bất cứ điều gì. Vận động tâm thần chậm đủ nặng để những người xung quanh quan sát được.
Suy giảm năng lượng và sức bền
Năng lượng giảm sút, kiệt sức và mệt mỏi là biểu hiện hay gặp ở trẻ em trầm cảm. Trẻ thường có cảm giác mệt mỏi mà không có một nguyên nhân, hiệu quả học tập của trẻ giảm sút. Ví dụ việc rửa mặt và mặc quần áo buổi sáng cũng làm trẻ kiệt sức và trẻ cần nhiều thời gian nhiều hơn bình thường. Một số triệu chứng khác đó là trẻ bỏ chơi cùng bạn, bỏ học hoặc nghỉ học thường xuyên.
Luôn cảm thấy mình vô dụng, có lỗi
Cảm giác bản thân thật vô dụng hoặc tội lỗi là biểu hiện hay gặp trong giai đoạn trầm cảm. Trẻ luôn cho rằng mình là kẻ vô dụng, không làm nên trò trống gì. Tự ti, tự cho mình là kém, có suy nghĩ tiêu cực về bản thân. Trẻ luôn nghĩ mình là người đã làm hỏng mọi việc, trở thành gánh nặng cho gia đình và thường có suy nghĩ: “Con ngu ngốc”, “Con chậm phát triển”.
Khó suy nghĩ, khó tập trung vào việc gì đó
Với câu hỏi trẻ bị trầm cảm có những biểu hiện gì? Thì nhiều trẻ than phiền rằng rất khó suy nghĩ, khó tập trung chú ý vào một việc gì đó. Trẻ cũng khó khăn khi đưa ra quyết định, phải cân nhắc nhiều hơn bình thường. Điều này được thể hiện ở việc trẻ không thể đọc xong một bài học, không thể nghe hết một bài hát vốn yêu thích, không thể xem hết một chương trình tivi mà trước đây vẫn quan tâm.
Rối loạn trí nhớ là biểu hiện của trẻ trầm cảm
Rối loạn trí nhớ ở trẻ thường là giảm trí nhớ gần, trẻ có thể quên mất mình vừa làm gì. Không nhớ mình đã ăn gì vào buổi sáng, không thể nhớ mình đã để đồ dùng học tập học tập ở chỗ nào,… Trong khi đó, trí nhớ xa như ngày sinh nhật, quê quán, các sự việc đã xảy ra từ rất lâu trong quá khứ… thì vẫn còn được duy trì tương đối tốt trong một thời gian dài.
Ý nghĩ muốn tự tử hoặc có hành vi tự sát
Rất nhiều trẻ em trầm cảm chủ yếu có ý nghĩ về cái chết, nặng hơn là có ý định tự sát hoặc hành vi tương tự. Ban đầu, các bạn ấy sẽ nghĩ rằng bệnh nặng thế này (mất ngủ, chán ăn, sụt cân, mệt mỏi) thì chết mất thôi. Dần dần, trẻ cho rằng chết đi sẽ bớt đau khổ. Trẻ em có thể có thêm các hành vi báo hiệu có khả năng tự tử như tặng thứ mà yêu thích của mình cho người khác,…
Qua bài viết trên, chắc hẳn các bạn đã biết được trẻ bị trầm cảm có những biểu hiện gì? Việc sớm nhận ra các dấu hiệu trầm cảm ở trẻ em sẽ giúp bố mẹ có những phương án điều trị kịp thời. Và để con phát triển khỏe mạnh cả về tinh thần và thể chất, các bậc phụ huynh cần để tâm đến dấu hiệu nhỏ nhất.